O parafii

Historia kościoła

Parafia w Rudzie Śląskiej na przestrzeni lat

W roku 1800 rodzina Ballestremów weszła w posiadanie dóbr górnośląskich przekazanych jej przez rodzinę v. Stechow (Fideicommis), która zarządzała dobrami z terenu Pławniowic. Majorat obejmował wówczas Pławniowice, Rudę oraz Biskupice. Minęło już 160 lat, odkąd regencja wymienionych posiadłości oddała pierwszą rudzką kopalnię "Brandenburg" do eksploatacji.

Te dwa wydarzenia uczczono uroczyście 18 lipca 1900r., gdy hrabia Franciszek Karol von Ballestrem oświadczył publicznie, że pragnie pozostawić po sobie trwały pomnik i wybudować nowy kościół w Rudzie. Podobnie uczynił wcześniej jego zmarły ojciec, hr. Karol Wolfgang von Ballestrem, fundując wybudowanie kościoła Matki Boskiej Różańcowej i kaplicy św. Józefa. Franciszek Karol pragnął też otoczyć opieką religijną zarówno swoich pracowników i ich rodziny, jak również i mieszkańców Rudy. Ponadto chciał ułatwić odłączenie Rudy od parafii Biskupice, by utworzyć nową parafię w Rudzie, co z biegiem lat stało się uzasadnioną koniecznością.

Hrabia Franciszek Ksawery zamierzał rozbudować kaplicę pw. Św. Józefa, jednak, po wymianie poglądów z doradcami i architektami, zmienił zamysł i zdecydował się na ufundowanie nowej świątyni, której lokalizacja miała dominować nad terenem - miała być w możliwie najwyższym punkcie miejscowości. Nabył więc odpowiednią parcelę należącą do Józefa Osickiego i Jusków. W taki oto sposób powstał w Rudzie neoromański kościół. Ballestremowie darzyli szczególnym kultem św. Józefa, robotnika i Oblubieńca N.M.P., dlatego też ten właśnie Święty został patronem kościoła.

W dzień św. Barbary (4 grudnia 1901 roku) w obecności rodziny hrabiowskiej, pełnomocnika Franciszka Pielera I, zwiadowcy kopalni Bocka, górników i ich rodzin, ks. Proboszcz Augustyn Bertzik z Biskupic poświęcił kamień węgielny i w kwietniu 1902 roku przystąpiono do budowy nowego kościoła. Projektantem nowego budynku sakralnego był berliński architekt August Menken oraz brat żony hrabiego Jan de Pölnitz, którzy wzorując się na bazylice San Lorenzo di Campo Verano w Rzymie, a także na nadreńskich świątyniach romańskich, nawiązali do włosko-niemieckich korzeni rodu Ballestremów, tworząc dzieło w neoromańskim stylu. Budową kierował doświadczony budowniczy kościołów na Śląsku, Kremer z Gliwic wraz z zespołem specjalistów: roboty murarskie prowadzili mistrzowie König oraz Albert i Gustaw Kochela, roboty ciesielskie - mistrz stolarski Koce, roboty ślusarsko-kowalskie prowadził Antoni Sieroń z Rudy. W jego warsztatach wykonane zostały elementy kowalstwa artystycznego. Prace rzeźbiarsko-kamieniarskie powierzono sprowadzonym z Berlina i Włoch artystom. Materiały budowlane pochodziły z hrabiowskiej, miejscowej cegielni "Karol Emanuel", a kierowanej przez Saldego z Rudy. Generalny nadzór nad realizacją budowy sprawowali: wspomniany już August Menken, radca budowlany i współprojektant Jan Joachim de Pölnitz oraz pełnomocnik hrabiego Franciszek Pieler I.

Budowę realizowano z prywatnych funduszy hrabiego, według jego własnych planów i życzeń przez 29 miesięcy, tj. od kwietnia 1902 roku do września 1904 roku. 4 października 1904 roku ks. dziekan Emil Korus z parafii świętochłowickiej dokonał benedykcji, a po 9 miesiącach, 21 czerwca 1905 roku ks. kardynał Georg Kopp z Wrocławia uroczyście konsekrował kościół. Świątynia jednak była prywatną własnością fundatora, co uniemożliwiało powstanie parafii. Ostatecznie znaleziono wyjście z patowej sytuacji - 29 sierpnia 1905 roku ks. kardynał Georg Kopp wydał akt erekcyjny o utworzeniu w Rudzie parafii, lecz z zastrzeżeniem, że decyzja wejdzie w życie dopiero 1 listopada 1906 roku, tj. po 14 miesiącach. W tym właśnie czasie hrabia Franciszek von Ballestrem przekazał kościół tworzącej się parafii rudzkiej, która w ten sposób stała się pierwszą parafią w Rudzie, gdyż wcześniejszy kościół pw. Matki Boskiej Różańcowej był jedynie kuracją.

Tak więc parafia św. Józefa w Rudzie rozpoczęła działalność duszpasterską od 1 listopada 1906 roku. Pierwszym proboszczem został dotychczasowy kuratus, ks. Antoni Ogan z tymczasową siedzibą w domu rezydencji jezuickiej przy kościele pw. Matki Boskiej Różańcowej, do czasu wybudowania i poświęcenia probostwa przy kościele św. Józefa w 1910 roku. Obecnie od lipca 2001 roku funkcję proboszcza rudzkiej parafii św. Józefa sprawuje ks. Adam Brzyszkowski.

Dekretem Metropolity Katowickiego, Arcybiskupa Damiana Zimonia, dnia 30 kwietnia 2010 roku kościół św. Józefa został podniesiony do rangi archidiecezjalnego Sanktuarium Świętego Józefa.